راه پیمائی

هوای شب گرم بود. بیرون محوطه، روشنائی اندکی داشت. برای فرودادن هوای شب، نیم ساعتی بود که از بلوک، بیرون زده بودم. همتی که به ندرت و به دلخواه نصیبم می­شود، همیشه بهانه­ای برای کار، و نداشتن حوصله، در آستین بلندم دارم. آرام راه افتادم. می­خواستم درنگی با خود، داشته باشم. گاه، برای همه پیش می­آید. پزشکان و دوستان مصلح، همیشه توصیه می­کردند به راه­پیمائی. بین بلوک­های سیمانی شهرک، کاری است که همه، از شش بامداد تا سه ساعت مانده به ظهر، و عصرها بسته به فصلی که هست. این روزها، از ساعت شش بعد از ظهر، تا ... جوان و میانسال و پا به سن گذاشته­ها انجام میدهند. کار پسندیده­ای جلوه می­کند. از پله­ها پائین رفتم. انگار به دلیل حضورم، سکوتی برقرار شد. سپس، صدای جیرجیرک­ها سکوت را شکست، گوشم را نوازش داد. صدای گذر ماشین­های عبوری، از جاده­ی واقع در جنب شهرک، همیشه هست، اما بیست سال است به آن عادت کرده­ام. گاه، برایم سکوت جلوه می­کند. هر چند در میانسالی، که در میرداماد خانه داشتم. وقتی برای دید یا بازدید، به خانه­ی دوستی یا وابسته­ای از اقوام می­رفتم، یا می­رفتیم. همیشه با خود می­اندیشیدم، این هیاهو را چگونه تاب می­آورند!

راه شمال را بین بلوک­ها، در پیش گرفتم. به آسمان نگاه کردم. تک و توک ستاره­های کهکشان راه شیری، چشمک می­زدند. کهکشان از سویی تا سوی دیگر آسمان کشیده شده، امتداد داشت. اندیشیدم. شاید، هر یک از آن ستاره­ها، چشمان منتظرانی باشند، که در جاهای دور، شاید هم نزدیک، از بس به آسمان نگریسته­اند، نور چشمانشان را، به آن ستاره­ها قرض داده­اند. چشمک زدن ستاره­ها را فرض کردم، زمانی اتفاق می­افتد، که منتظران پلک برهم می­زنند. دلم می­خواست، این اندیشه را برای شنونده­ای باز گویم. بعد با خود، به جلوه­های صوتی و تاثیر سخن واژگان، و جملات در هر سخنرانی فکر کردم. روش­های زیادی را در ذهن، برای نوع بیان، با خود زمزمه کردم، پروراندم. مشکلم این بود که چگونه می­شود، یک واژه، یا یک جمله، شنونده یا جمعی را تکان می­دهد. آیا کار و تمرین با اصوات این کار می­کند، یا جلوه­ی جمال واژه­ها، یا جذابیت مطلب و شیوایی پیام سخنران آن هدیه با خود دارد. اندیشیدم. لحن شوق­انگیز در این میدان، چه تاثیری می­تواند بر هم­صحبت، دوست، شنونده یا مخاطبین یک کلاس و جلسه­ی سخنرانی، داشته باشد. بعضی به مکث­های متقاعدکننده، بسنده می­کنند. بعضی، کلام آهنگین برمی­گزینند. آیا پیچش معنی در لفاف کلمات معماگونه، مهم است؟ آن چه روش و کدام الگوست، که می­تواند تمام توجه شنونده یا شنوندگان را، یکباره به خود جلب و جذب کند. چگونه است که گاهی، فقط صدای ساده­ی اتفاق نادری، تمام توجه و عنان اختیار ذهن ِ کسانی را که، هر یک به کاری مشغول هستند، در لحظه، به کنترل می­گیرد. یا کار ساده و بی­اهمیتی، در صف طویل کارهایی مهم که ذهن، ظاهرا باید به آن­ها بپردازد و پردازش­شان کند، چگونه یک باره توجه به آن کار ساده جلب می­شود، و آن کار به ظاهر بی­اهمیت خود را، به رتبه­ی اول در صف پردازشگر ذهن ارتقاء می­دهد، و به اولویت اول خود را می­رساند. چگونه است که عده­ی بی­شماری انسان، با علایق و سلیقه­های متفاوت، همه، دل به تماشای گردش توپی، در میدان مسابقه می­دهند؟ و در حالت­هائی که، احتمال پیروزی فردی یا گروهی بر دیگری و دیگران هست، همه یکجا به هیجان می­آیند. در نهایت، برای خود چنین استدلال کردم: شاید، اولویت اول ذهن، حفظ موجودیت خود باشد.

احمد شربیانی، تاریخ انتشار و نگارش: 30/04/1389 تهران